Publikacja obejmuje wybrane wyniki badań naukowych dotyczących problemów pol-skich rodzin oraz wyzwań i perspektyw polityki rodzinnej w Polsce, w różnych aspek-tach i wymiarach przestrzennych – przede wszystkim w wymiarze lokalnym. Zbiór otwiera artykuł dotyczący rządowych programów polityki rodzinnej powstałych po przełomie ustrojowym. Analiza ta stanowi istotną osnowę rozważań o szczegółowych obszarach polityki społecznej wobec rodziny, realizowanych na poziomie województw, powiatów i gmin. Należy bowiem mieć na uwadze, że w warunkach de¬centralizacji polityki rodzinnej państwa jest ona istotna nie tylko dla samej rodziny, ale także dla funkcjonowania samorządów, organizacji społecznych i innych podmiotów realizujących zadania na rzecz rodziny. Niezwykle ważne są własne inicjatywy samorządów na rzecz poprawy warunków funkcjonowania rodziny i realizacji przez nią podstawowych funkcji, m.in. prokreacyjnej, ekonomicznej, opiekuńczo-wychowawczej. Z tego też powodu interesujący jest artykuł dotyczący regionalnych (wojewódzkich) programów wspierania godzenia życia zawodowego z rodzinnym, uznawanych za kluczowe w polityce na rzecz podniesienia poziomu dzietności, a także tekst o polityce rodzinnej w strategiach rozwiązywania problemów społecznych w powiatach małopolski. W każdym z tych obszarów można też wyodrębnić szczegółowe problemy, które stają się wyzwaniem dla samorządowej polityki społecznej, w tym rodzinnej lub innych polityk szczegółowych. W tym kontekście warte uwagi są wyniki badań dotyczących specyficznej sytuacji samotnych kobiet, które pozbawione możliwości podziału obowiązków pomiędzy siebie i partnera, usiłują po¬wrócić na rynek pracy. Równie ciekawa jest analiza warunków działania nieformalnych form wsparcia rodzin w środowisku lokalnym. Dwa następne artykuły prezentują interesujące badania odnoszące się do funkcjonowania ustawowych instrumentów polityki rodzinnej wobec rodzin z dziećmi do lat trzech. Mowa o tradycyjnych żłobkach, które są rozwiązaniem najczęściej wybieranym przez rodziców małych dzieci, oraz o innowacyjnym rozwiązaniu, jakim jest opiekun dzienny. Publikację zamyka inspirująca analiza sytuacji przebywających w Norwegii polskich rodzin niewydolnych wychowawczo, a także funkcjonwania nordyckich instytucji chroniących interesy dzieci, głównie Służby Ochrony Praw Dzieci (Barnevernet). Redaktorzy opracowania serdecznie dziękują wszystkim Autorom artykułów, którzy poprzez ich złożenie poparli inicjatywę wydania tej publikacji, a poprzez zamieszczone treści wyrazili swoje przekonanie o potrzebie dalszego rozwoju badań poświęconych tematyce rodziny i polityki rodzinnej. Joanna Szczepaniak-Sienniak, Adam Kubów

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa.

Od Redakcji Społeczeństwo europejskie w coraz większym stopniu staje się społeczeństwem miejskim. W literaturze naukowej studia miejskie z różnymi obszarami badań stają się coraz bardziej dynamicznie rozwijającą się subdyscypliną. Miasta, zwłaszcza globalne, stają się głównymi miejscami inicjowania rozwoju społeczno-gospodarczego. W tym kontekście nieco mniej uwagi poświęca się ośrodkom miejskim, które na skutek utraty statusu miasta przemysłowego popadły w pewien stan zastoju na skutek zmian związanych z postępującym procesem globalizacji. Aktualny, LXIII/1 tom Przeglądu Socjologicznego zawiera prezentację tekstów będących wynikiem prowadzonych badań w różnych ośrodkach akademickich nad procesami współdziałania i jakością życia w niemetropolitalnych miastach europejskich poddawanych wpływom różnych procesów politycznych i gospodarczych. Tom otwiera esej o perspektywach integracji i polityce europejskiej tak istotnie oddziałującej na procesy zachodzące w środowiskach miejskich. Kolejny artykuł koncentruje uwagę na problematyce miast partnerskich w kontekście formowania się relacji przyjaźni i współpracy w polityce europejskiej. Artykuł następny dotyczy wzorów i struktury zaufania w poprzemysłowych miastach Europy Środkowej i Wschodniej. Dwa kolejne teksty prezentują wyniki badań socjologów nad problematyką jakości życia zarówno w ujęciu teoretycznym jak i empirycznym. W pierwszym z nich prowadzone są analizy przydatności pomiarów tego zjawiska, a w drugim prezentowane są wyniki badań w odniesieniu do poprzemysłowych miast Europy Środkowej i Wschodniej. W kolejnych artykułach podejmowane są zagadnienia relacji pomiędzy miastem postrzeganym w kategoriach kulturowo-społecznych, a miastem jako pewną formą przedsiębiorczości oraz próby analiz przestrzeni miejskiej w perspektywie „teorii scen”. Tom zamyka tekst referujący problemy współczesnych wspólnot mieszkaniowych w mieście poprzemysłowym.